Vì “ tiền “…?

MỰC KHÔ “CAO SU”, SIÊU LỢI NHUẬN – VÔ LƯƠNG TÂM

Sau khi báo chí đăng thông tin về loại mực khô 'cao su', chúng tôi đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của độc giả, đồng nghiệp và các chuyên gia về vấn đề này.

Xenlulo tẩm hương vị,cán ép thành... mực?


Phó viện trưởng Viện Kỹ thuật hoá (Viện Khoa học Việt Nam), ông Đinh Văn Tường là người nghiên cứu nhiều vật liệu mới ứng dụng trong sản xuất công nghiệp, sau khi nhận được điện thoại của phóng viên hẹn gặp để nhờ kiểm tra chất sản xuất ra "mực cao su" cho biết: "Chính bản thân tôi cũng tò mò muốn xem cụ thể hợp chất tạo nên con mực này là gì".

Sau khi trực tiếp nhìn những lát mực đã xé, ông Tường giương mục kỉnh quan sát rất kỹ càng, ông cầm tay kéo miếng mực, bằng cảm quan của nhà chuyên môn ông cho biết: "100% loại mực này không phải được khai thác từ biển, rất có nhiều khả năng nó được tạo thành từ hợp chất của xenlulo, tẩm ướp hương vị mực kết hợp với công nghệ cán, ép để sản xuất hàng loạt. Công nghệ này chắc là có nguồn gốc từ TQ".

Trước băn khoăn của phóng viên về tính chất, nguồn gốc của xenlulo và ảnh hưởng của hợp chất này đến sức khoẻ con người, ông Tường giải thích: "Để phân tích cụ thể một dạng hợp chất hữu cơ là rất khó. Tại Viện kỹ thuật hoá, muốn làm phải huy động 7- 8 phòng ban. Nhưng nói cho thật dễ hiểu thì xenlulo có thể được tổng hợp từ tinh bột hoặc từ nhiều nguồn bã nguyên liệu khác nhau. ở mỗi quốc gia, hợp chất này được tổng hợp bằng nguyên liệu phù hợp, phổ biến. Tại Việt Nam, xenlulo có nhiều, được tổng hợp từ xơ của củ sắn dây và tinh bột. Giá của xenlulo rất rẻ chỉ khoảng 10.000 đồng/kg.

Theo ông Tường dự đoán, một kg mực được sản xuất hàng loạt bằng công nghệ cán ép từ hợp chất xenlulo tẩm hương vị thì giá thành cao nhất cũng chỉ là 30.000 đồng/kg. Như vậy, so với một kg "mực cao su" phóng viên mua ở Cửa ông (Cẩm Phả- Quảng Ninh) với giá 140 ngàn đồng hay 200 ngàn đồng tại Hà Nội thì lợi nhuận của những kẻ sản xuất, buôn bán "mực cao su" là siêu lợi nhuận. Bằng công nghệ này, ta có thể hình dung, chỉ bằng những khuôn ép, sử dụng hợp chất xenlulo người ta có thể sản xuất mực hàng loạt theo năng suất của dây chuyền sản xuất, khỏi phải giăng buồm ra khơi đánh bắt.
Cần làm rõ sự độc hại

Thực tế, các cơ quan về vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn thường xuyên khuyến cáo người dân không sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Tuy nhiên, có một điều mặc nhiên ai cũng biết, đó là nguồn gốc không ghi rõ nhưng lại được các thương lái "quảng bá" rất rõ ràng. Trong chuyện những con "mực cao su", người bán thật thà thì nói là "mực TQ", còn người buôn gian thì cứ lập lờ mực khô lấy từ Thanh Hoá, Nghệ An... như thế, chỉ có người tiêu dùng chịu thiệt, mà nguy hiểm hơn là ảnh hưởng đến sức khoẻ nếu các cơ quan chức năng không vào cuộc kiểm tra, làm rõ.

Đối với "mực cao su", ông Tường cũng khẳng định, những người làm mực giả này không dại gì mà sử dụng những chất gây độc hại khiến người ta ăn xong thấy tác hại ngay như chóng mặt, buồn nôn... ở đây, họ dùng chất xenlulo, nếu sản xuất theo đúng công nghệ sạch thì vô hại. Nhưng vấn đề đặt ra là, công nghệ của tổng hợp xenlulo có đảm bảo không, chất vi lượng bổ sung và chất tạo hương vị mực là chất gì, nó gây độc hại ra sao? Điều này, cần có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trao đổi với phóng viên, nhiều chuyên gia đều lo ngại việc tẩm ướp tạo hương vị cho mực khô cao su sẽ là khâu mất vệ sinh và nhiễm hoá chất độc.

Theo ông Nguyễn Văn Quang (Trung tâm hoá công nghệ thực phẩm), xenlulo vẫn được dùng trong công nghiệp thực phẩm, một dạng của nó khá phổ biến là kẹo cao su. ông Quang khẳng định: "ăn kẹo cao su người ta phải bỏ bã bởi bản thân xenlulo là chất dai, khó tiêu hoá, khó phân huỷ nếu làm thành mực người ăn nuốt cả vào bụng sẽ gây ra hiện tượng đầy bụng, sôi bụng". Việc cá mực được sản xuất bằng công nghệ hoá học mà không phải là thực phẩm tự nhiên là không được phép. Thực tế, nhiều nước đã yêu cầu ghi rõ nguồn gốc, nơi khai thác hải sản xuất khẩu để kiểm soát tốt nguồn thực phẩm tránh mọi nguy cơ nhiễm hoá chất độc hại.

Trao đổi với phóng viên, nhiều chuyên gia đều lo ngại việc tẩm ướp tạo hương vị cho mực sẽ là khâu mất vệ sinh và nhiễm hoá chất độc. Có thể, để giảm chi phí, tăng lợi nhuận, những người sản xuất "mực cao su" sẽ sử dụng những phế liệu từ mực, mực hỏng, thối qua xử lý hoá chất, trộn với xenlulo để tạo ra mùi vị đặc trưng của mực. Như vậy, nguy cơ về mất vệ sinh, nhiễm hóa chất độc hại có trong "mực cao su" là rất cao. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ người tiêu dùng.

Hôm qua 2/4, phóng viên đã liên hệ với Viện Kiểm nghiệm Vệ sinh An toàn thực phẩm Quốc gia. TS. Lê Thị Hồng Hảo- Phó viện trưởng cho biết, bà cũng rất quan tâm đến vấn đề báo nêu. Bà Hảo đề nghị phóng viên chuyển mẫu "mực cao su" đến để Viện phân tích, xét nghiệm. PV sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc khi có kết luận chính thức từ Viện Kiểm nghiệm Vệ sinh An toàn thực phẩm Quốc gia. (Nguồn:Saigon echo)

Theo báo chí trong nước, có mực khô được làm bằng cao su, giống y như thật, được bày bán công khai tại nhiều nơi, từ các khu danh lam thắng cảnh, khu nghỉ mát đến các chợ có bán đồ hải sản. Loại mực này khi đốt lên chỉ thoang thoảng có mùi đặc trưng của mực, cho vào miệng nhai thì dai như cao su. Ngoài việc móc túi khách hàng, ẩn sau những con mực "cao su" ấy còn tiềm tàng nguy hiểm đối với sức khoẻ người tiêu dùng.


Mực "cao su" và mực thật rất khó để có thể phân biệt bằng mắt thường.

Phóng viên báo Đời Sống & Pháp Luật viết: Một ngày giữa tháng hai (âm lịch), tại hội Đền Cửa ông (Cẩm Phả - Quảng Ninh), chúng tôi dừng lại nghỉ ngơi ăn chút điểm tâm, gọi mấy cốc bia, vài con mực khô nhâm nhi.

Vốn là người cẩn thận, để có mực ngon uống bia, tôi đã ra mẹt mực của người bán hàng chọn từng con một. Với loại mực khô, phải con dày mình, to vừa phải, sờ tay còn chút ẩm, đượm vị mặn mòi của biển mới là loại thượng hạng. Biết vậy, nên khi chọn được con mực ưng ý tôi mới yêu cầu chị bán hàng nướng chín. Chúng tôi mải chuyện rông dài nên cũng chẳng để ý đến con mực nướng. Một lát sau đã có đĩa mực xé đều tay khá chuyên nghiệp được mang tới.

Cánh mày râu thấy có mực nướng là chén tới luôn. Mấy chị em thì nhẹ nhàng nhón mực chấm tương ớt rồi từ từ thưởng thức. Trời ạ, ai cũng kêu sao loại mực này lại dai thế, mà lại không thấy vị ngọt thường thấy. Ban đầu chỉ ngỡ mình không mua được mực ngon nên chúng tôi chặc lưỡi: Thôi ăn tạm. Nhưng chị bạn bỗng thảng thốt kêu: Hình như cao su! Tất cả ngừng ăn, tất cả những cặp mắt đổ dồn vào đĩa mực. Tôi đưa lên mũi ngửi kỹ, có mùi mực nhưng ít, kéo tay mạnh nghe thấy bựt như sợi dây đứt. Lên tiếng với người bán hàng, chị này tỉnh queo: Mực ngon phải dai chứ! Tôi kéo miếng mực ra để khẳng định đó là cao su, lúc này chị ta đành chịu.

Loại mực này được bán với giá 140.000 đồng một kg, tôi định mua về làm quà, nên khi nướng ăn tại đây thấy nghi ngờ nên đem trả lại. Thấy khách phát hiện ra mực rởm, chị ta dịu giọng: "Thôi chị trả lại cho em 100 ngàn đồng. Mực này chị cũng phải mua, chẳng may phải con nó thế, mỗi người chịu thiệt một chút". Mấy thực khách cùng ngồi ăn mực, thấy vậy đều kiểm tra lại đĩa mực mình đang dùng, rồi mang trả lại. Có người còn la ó, giữa chốn linh thiêng vậy mà vẫn còn bày đặt lừa đảo du khách. Đúng là ăn phải mực "cao su”, nhai sái cả quai hàm.

Tôi gói phần mực "cao su" ấy mang về làm bằng chứng. Thấy một số người bạn kể lại, từ mùa hè khi đi nghỉ mát tại Đồ Sơn (Hải Phòng), Bãi Cháy (Quảng Ninh), Hải Thịnh (Nam Định)... đã ăn phải loại mực "cao su" này. Nói đến mực "cao su", chính những PV còn có người bán tín, bán nghi, bởi nhìn cảm quan bằng mắt thì khó có thể phân biệt được. Anh bạn đồng nghiệp của tôi lấy tay kéo miếng mực vẫn khẳng định là mực thật. Nhưng khi anh lấy bật lửa đốt miếng mực thì nó cháy nổ lép bép, không thành tro mà chảy dài, kéo ra được như ta đốt sợi nilon, hay cao su vậy.

Từ thực tế phải ăn cá mực "cao su" ở Cửa ông, phóng viên đã tìm đến các chợ để tìm hiểu về loại mực khô này. Hầu hết tại các chợ trên địa bàn Hà Nội mặt hàng mực khô được bày bán nhiều và cũng khá đắt hàng. Đặc biệt tại chợ Đồng Xuân, mặt hàng mực khô được bán nhiều nhất. Theo như quảng cáo của một chủ sạp hàng: "Mực này thì miễn chê, được đóng hộp từ Thanh Hoá, Nghệ An ra đấy". Mực ngon giá từ 350- 420 đồng/kg, còn loại 2, loại 3 thì rẻ hơn 220- 300 đồng/kg. Thấy chúng tôi đi qua dãy hàng khô, chủ hàng nào cũng đon đả: "Mực khô lột da, mực khô còn da, mực dẻo, mực một nắng... đủ cả". Như để khẳng định chỉ có mực ở Đồng Xuân là chuẩn, chị chủ quán giơ túi mực lên: "con nào cũng đều tăm tắp em ạ". Chị này bẻ qua bẻ lại con mực rồi nói: "Dẻo thế này cơ mà! Đã bán thì phải bán hàng ngon, nếu không bán cho ai".

Theo quan sát của PV, tại một số chợ (không phải là chợ đầu mối) đã xuất hiện những người bán hàng rong mặt hàng mực khô có bày bán mực "cao su" (giống với loại mực mà PV đã mua ở Cửa ông, Quảng Ninh). Mực được đựng trong túi nilông màu trắng không ghi rõ nguồn gốc, thậm chí có nhiều mẹt mực được bày bán có dấu hiệu mốc và bị nặng mùi. Giá mực "cao su" về đến mẹt rong tại chợ Thành Công được chị bán hàng hét giá 200 ngàn đồng/kg. Khi phóng viên hỏi: "Mực gì mà dẻo như cao su thế chị?", chị bán hàng huơ huơ tay "hỏi gì mà nhiều thế. Không mua thì thôi!". Ngay lập tức, chị này cất luôn mấy túi mực mà tôi vừa xem xuống phía dưới...

Một vòng quanh chợ Thành Công, khi phóng viên hỏi có bán mực Trung Quốc không thì chủ một quầy hàng cho biết: "ở đây bán cho khách quen thì không giao mực đó. Còn là mực Tàu, nếu mua thì tôi lấy giúp. Loại này chủ yếu bán cho những người bán rong, quán quà đêm vỉa hè". Nghe vậy, thì chắc chắn loại mực này đã về đến các chợ đầu mối, có điều thương lái còn nghe ngóng, chưa bày bán công khai? Mấy người bạn tôi mua phải mực này đều cho biết, khi nướng mực, nó sun lên và "con mực" không hề có mùi tanh tự nhiên như thường thấy ở mực thật. Mực giả chưa biết sẽ ảnh hưởng nguy hại gì đến sức khoẻ người tiêu dùng? (Nguồn: take2tango)

Tình trạng giả dối, lừa đảo, thủ đoạn… tràn lan nhiều lãnh vực xã hội Việt Nam. Nếu đạo đức làm người mà như thế thì dù cho nước Việt Nam có thành một nước công nghiệp tiên tiến vào năm 2020 như ông Tổng Bí Thư từng tuyên bố, thiết tưởng cũng chẳng có gì đáng cho chúng ta ngẩng cao đầu với thế giới. Mà thật ra, nếu không thay đổi triệt để tình trạng này, làm sao có thể đi lên một xã hội công nghiệp tiên tiến? Không thể xây cái gì bền vững trên sự giả dối, đó là một nguyên tắc không ai có thể phủ nhận. Hậu quả tai hại ngay bây giờ là người ta có thể nghi ngờ bất cứ chuyện gì. Đọc một số liệu hay một bản báo cáo của một cơ quan, một tổ chức, một công ty, xí nghiệp..., nhà nghiên cứu luôn luôn nghi vấn: Có đúng thế không? Đứng trước một học bạ, một văn bằng, một học vị, nhiều khi cũng có thể nghi ngờ là không thật. Uống một viên thuốc, dùng một món đồ, ăn một tô bún, một miếng giò hay một trái cây, người cẩn thận vẫn thường không yên tâm: chất lượng thật hay giả, có hóa chất không v. v. ? Thậm chí có lúc đi ngang qua một biệt thự của một cán bộ, công chức hay ngay của một giám đốc công ty, không ít người buột miệng: "Làm gì mà giàu sang thế? Hay lại...?".

Theo Lm Nguyễn Hồng Giáo, người ta không thể tách rời giáo dục nhà trường ra khỏi môi trường sống xã hội. Mà xã hội ta thì xưa nay đã quá quen với việc làm dối, nói dối, báo cáo láo đến nỗi dường như không còn coi đó là một điều xấu nữa. Chúng ta còn nhớ một khẩu hiệu được tung ra thời đầu đổi mới là "Nói thẳng, nói thật". Có chủ trương như thế là vì có tình trạng quanh co, gian dối. Một bài thơ châm biếm đăng trên Sài Gòn Giải phóng ngày 18. 5. 1990 có nhan đề đáng để ý.

Thôi xài chữ giả

Chữ nghĩa du di chả mấy hồi
Đói không nói đói, "thiếu ăn" thôi!
Học hành "hạn chế": y chang dốt
Báo cáo "tuy nhiên": ắt hẳn... tồi.
"Vượt mức chỉ tiêu"? Nên bớt nửa,
"Có phần sơ sót"? Hãy nhân đôi...
Mực đen gấy trắng đòi trung thực
Chữ giả xài lâu hỏng lắm rồi. (Long Vân)

Nhưng đã hết hỏng chưa trong thời kỳ hiện nay? Chắc còn tệ hơn trước!

Muốn cải tổ giáo dục con người theo chiều hướng trung thực, cần phải có một sự cải tổ sâu hơn về não trạng và về quan niệm đạo đức, về lương tâm nghề nghiệp, tựu trung là về nhân sinh quan.

Hãy làm giàu một cách lương thiện. Đừng buôn bán gian lận. Đừng bóc lột sức lao động của người làm công. Đừng gian lận trợ cấp xã hội. Đừng làm giàu bằng buôn bán thuốc phiện để gây bao tệ nạn xã hội. Đừng làm giàu bằng sản xuất mực khô “cao su”… “Của phi nghĩa có giàu đâu…” (x. Lc 12, 13; 1 Tm. 6, 9-17)

Chính ‘của cải’ làm thăng tiến con người và thế giới. Nhưng cũng chính của cải có thể làm băng hoại lương tâm con người, lương tâm chức nghiệp, băng hoại gia đình, xã hội.

Hãy nhờ lời Thánh Kinh dạy: “Hãy biết dùng của cải chóng qua mà mua lấy Nước Trời”(Lc 12, 33; Mt. 6,16) để khi nhắm mắt lìa đời, được an nhàn về với Chúa. Lúc đó bỏ lại mọi sự, mọi của cải trần gian, con người có thể nở một nụ cười để từ biệt thế giới này, và Chúa cũng mỉm cười để đón nhận vào Nước Hằng Sống.

Lm Giuse Nguyễn Hữu An